ΟΙ ΔΡΑΚΟΙ

Για το λαό μας οι δράκοι ήταν μυθικά όντα, άλλοτε ανθρωπόμορφα, με υπερφυσικό ανάστημα και υπεράνθρωπες δυνάμεις άλλοτε σαυρόμορφα η με μορφές δεινοσαύρων με επιπλέον ικανότητες όπως π.χ. ομιλία η ξέρασμα φωτιάς απο το στόμα. Κατοικούσαν στα βουνά μέσα σε πολυδαίδαλα παλάτια, ή σε σπηλιές, ή σε γεροφτιαγμένους πύργους η στην Εύβοια στα δρακόσπιτα. Ιστορίες για δράκους υπάρχουν σε όλες τις περιόδους με μεγάλη ποικιλία και ατέλειωτη σειρά μύθων και παραμυθιών.Ενδεικτικά κάνουμε ορισμένες αναφορές διαφορετικών περιόδων:

Αττική ερυθρόμορφη ζωγραφική κύλικος περί 480-470 π.Χ. που δείχνει την Αθηνά να παρακολουθεί καθώς ο δράκος της Κολχίδας εξεμεί τον ήρωα Ιάσονα^[

Στον μύθο του Χρυσόμαλλου Δέρατος, ο δράκος που φυλάει το Δέρας (ο Δράκος της Κολχίδας) περιγράφεται συχνά ως ένα πλάσμα που φτύνει φωτιά. Λέγεται ότι αυτός ο δράκος είναι απόγονος του Τυφώνα και της Έχιδνας, καθιστώντας τον αδελφό άλλων διάσημων τεράτων στην ελληνική μυθολογία.

στο ποίημα του Διγενή Ακρίτα ("...να `ρθει κι ο Τρεμαντάχειλος, να `ρθει κι ο γιος του Δράκου...") όπου καλούνται όλοι οι "σύντροφοι" του ακρίτες των συνόρων στα βυζαντινά χρόνια να σπεύσουν απ όλα τα μέρη της αυτοκρατορίας του Βυζαντίου για την κηδεία του,

Για την Εύβοια τώρα συνήθως είναι ανθρωπόμορφοι, με υπερφυσικό ανάστημα και υπεράνθρωπες δυνάμεις άνδρες. Μια απο τις εξαιρέσεις βρίσκουμε στο τραγούδι του Αι-Γιώργη που είναι απλώς μια παραλλαγή απο το τραγούδι που ακούγεται σε Ελλάδα και Κύπρο.

Το τραγούδι του Αϊ Γιώργη στη Στενή υπάρχει σε δεκάδες παραλλαγές. Η παρά κάτω παραλλαγή είναι αυτή έλεγε η Παρασκευή Γερακίνη και την κατέγραψε η εγγονή της Μαρικαίτη Μάλιαρη.

Άγιε Γιώργη αφέντη μου

κι αφέντη καβαλάρη

αρματωμένος με σπαθί

και με χρυσό κοντάρι.

Άγγελος είσαι στα θεριά

κι άγιος στη θεότη

παρακαλώ βοήθεια

άγιε στρατιώτη.

Από το άγριο θεριό

και δράκοντα μεγάλο

όπου του πήγαιναν άνθρωπο

κάθε πρωί και άλλον.

Αν δεν του πήγαιναν άνθρωπο

κάθε πρωί στην ώρα

κανέναν δεν άφηνε

νερό να πάει στη χώρα.

Τα μπουλένια ρίξανε

σε ποιον θέλουν να τύχουν

τα μπουλένια τύχανε

στη βασιλοπούλα

όπου την είχε η μάνα της

μια κι ακριβούλα.

Ο βασιλιάς σαν τ' άκουσε

πολύ του κακοφάνει

«όλο το βιός μου πάρτε μου

και το παιδί μου αφήστε».

Κόσμος συνταγματεύτηκε

στου βασιλιά την πόρτα

«εδώμεις το παιδάκι σου

επαίρνουμε κι εσένα».

«Επάρτε το, στόλιστε το

μα τι με τα λιθάρια

και με χρυσά και μ' αργυρά

και με μαργαριτάρια

και δώστε το στο δράκοντα

να τη γλυκομασήσει».

Στην άκρη 'κει του πηγαδιού

ρίξαν τις αλυσίδες

και δέσανε την έμορφη

που 'χε τις κορασίδες.

Αη Γιώργης συμβουλήθηκε

θέλει για να τη σώσει

από το άγριο θεριό

να την ελευθερώσει.

Το γρίβα του εκαβάλησε

και τον υποδετίζει

στην άκρη 'εκεί του πηγαδιού

πηγαίνει και καθίζει.

Η κόρη τον εκοίταξε

με δακρυσμένο βλέμμα

και παγωμένο αίμα.

Φύγε φύγε αφέντη μου

γιατί θα φάει κι εσένα

τούτο το άγριο θεριό

όπου θα φάει κι εμένα.

Ασε με κόρη μ' άσε με

λίγο ύπνο να πάρω

κι εγώ φονεύω το θεριό

και από 'δω σε βγάζω.

Σήκω σήκω αφέντη μου

για το νερό αφρίζει

κι ο δράκοντας τα δόντια του

για μένα τ' ακονίζει.

Αη Γιώργης εσηκώθηκε

σαν παραλογισμένος

και το κοντάρι άρπαξε

πως ήταν μαθημένος.

Μια κονταριά το χτύπησε

το παίρνει μες στο στόμα

και κατευθείς το ξάπλωσε

κάτω στη γη στο χώμα.

Σύρε κόρη μου μ' στο σπίτι σου

σύρε και στους γονείς σου

και πες τους πως σου γλύτωσα

σήμερα στη ζωή σου.

Ο βασιλιάς σαν τ' άκουσε

ο βασιλιάς το λέει

χαίρεται το παιδάκι μου

χαίρεται και το βιος μου

χαίρεται κι η κορώνα μου

πο'χω στην κεφαλή μου.

Χαίρεσαι το παιδάκι σου

χαίρεσαι και το βιος σου

χαίρεσαι και την κορώνα σου

πο'χεις στην κεφαλή σου.

Θέλεις να κάνεις χάρισμα

φτιάξε μια εκκλησία

και κάτσε και ζωγράφισε

Χριστό και Παναγία.

Στη δεξιά του τη μεριά

φτιάξε ένα καβαλάρη

αρματωμένο με σπαθί

και με χρυσό κοντάρι.

Αη Γιώργη το λένε τ' όνομά μ'

απ' την Καπαδοκία.

Παρασκευή Χαρ. ΓερακίνηΣε όλη Εύβοια απο άκρη σε άκρη συναντάμαι συνεχώς τοπωνύμια με την λέξη δράκος σαν συνθετικό.Δρακοσπηλιά,Δρακότρυπα, Δρακονέρα, Δρακόπετρες, Δρακοπάτημα.Επίσης πολλές λέξεις σε ντοπιολαλιές που μόνο οι ντόπιοι μπορούν να καταλάβουν την σημασία τους π.χ. δρακοσουριό:είναι οι κοτρόνες που κατεβάζει το ποτάμι σε μεγάλες πλημμύρες με εκκωφαντικό θόρυβο.Δρακοφύσημα:η ξαφνική εμφάνιση τεράστιων ποσοτήτων νερού μετά απο καταρακτώδεις βροχές που δημιουργούν το δρακοσουριό.

Ο Θοδορής Σκούρας στο βιβλίο του ΤΑ ΔΡΑΚΟΣΠΙΤΑ ΤΗΣ ΕΥΒΟΙΑΣ εκτός απο τα γνωστά δρακόσπιτα της Καρυστίας αναφέρει κι άλλα δυο δρακόσπιτα στην κεντρική Εύβοια,ενα στις Τσέργες κι ενα στη Γιαμίνα στο Βατώντα.

Έχουμε και λέμε λοιπόν:

ΤΑ ΔΡΑΚΟΣΠΙΤΑ ΤΗΣ ΕΥΒΟΙΑΣ

https://eviai.blogspot.com/2017/11/blog-post_80.html#more

ΤΑ ΣΠΙΤΙΑ ΤΩΝ ΔΡΑΚΩΝ

https://eviai.blogspot.com/2017/11/blog-post_73.html#more

ΤΟ ΔΡΑΚΟΣΠΙΤΟ ΤΗΣ ΔΙΡΦΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΓΙΑΜΗΝΑΣ

https://steni-evias.blogspot.com/2020/07/blog-post_29.html

ΤΟ ΘΕΡΙΟ

https://steni-evias.blogspot.com/2018/01/blog-post_31.html

ΤΟ ΔΡΑΚΟΦΥΣΗΜΑ

https://steni-evias.blogspot.com/2018/01/blog-post_32.html

WALPOLE Robert ΤΟ ΔΡΑΚΟΣΠΙΤΟ ΤΗΣ ΟΧΗΣ

https://eviai.blogspot.com/2020/07/walpole-robert.html

Ο ΔΕΚΑΤΡΗΣ

Καταγραφή και μελέτη: Γεωργία Καρδιόλακα

Διήγηση: Μαρία Ντούρμα-Μυτάκη

Ο Δεκατρής

Ήταν ένας πατέρας, λέει, και μια μάνα, κι είχανε κάνει δώδεκα παιδιά. Δώδεκα είχαν

κάνει, υπάρχουνε και τώρα που κάνουνε. Και το τελευταίο που κάνανε δεν είχανε

όνομα να το βγάλουνε και το βγάλανε Δεκατρή. Το όνομά του ήταν Δεκατρής.

Ύστερα, λέει, αυτό, ήταν πολύ έξυπνο το παιδί. Ας πούμε, έκανε τα πάντα, τις

δουλειές, όλα, όλα, όλα. Πόσες κατεργαριές είχε κάνει, λέει! Ύστερα, λέει, πήγαινε

στο δράκο, ήταν ένας δράκος, λέει, και πήγαινε να τονε κλέψει τον δράκο κι ο δράκος

είχε ένα άλογο με άμαξα. Το άλογο ήταν από κάτω. Πήγαινε λέει να του το πάρει ο

Δεκατρής. Το άλογο φώναζε «αφεντικό με παίρνουνε, αφεντικό με παίρνουνε». Αυτός

ήταν μικρός και κρυβόταν μέσα στο άχερο. Κατέβηκε, ξανακατέβηκε ο δράκος, δεν

τον έβλεπε. Το περιλαβαίνει το άλογο στο ξύλο γιατί φώναζε, «αφεντικό, με

παίρνουνε». Ύστερα το άλογο δεν ξαναφώναξε. Το παίρνει ύστερα αυτός ο Δεκατρής

και το πάει στον πατέρα του. Το πήγε στον πατέρα του, λέει, το άλογο. Ύστερα στο

τέλος-τέλος, ο δράκος τον είχε φοβηθεί τον Δεκατρή γιατί έκανε πολλά πραγματα και

τον είχε για μεγάλο. Λέει αυτός μπορεί να μας φέρει και τον δράκο ζωντανόνε εδώ.

Παίρνει μια μέρα ο Δεκατρής τη χρυσή άμαξα που είχε ο δράκος. Πάει εκεί, λέει, και

παίρνει ένα κασόνι μεγάλο. Και πάει εκεί στον δράκο και παίρνει ένα σκεπάρνι – το

λέγαμε εμείς. Λέει στο δράκο, «κοίτα», λεει, «κοίτα θα έρθει ο Δεκατρής. Να σε βάλω

μέσα στο κασόνι εσένα, κι ύστερα, την ώρα που θα έρθει ο Δεκατρής, να δώσεις μια

σπρωξιά και να σηκωθείς να τονε φας τον Δεκατρή γιατί είναι πολύ πονηρός», λέει.

Πήγε λέει, βάζει τον δράκο μέσα, αρχίζει, λέει, και τον κάρφωνε ο Δεκατρής τον

δράκο. Λέει [ο δράκος], «ρε κιαρατά, γιατί με καρφώνεις;». «Εγώ είμαι ο Δεκατρής»

λέει. Τον βγάζει όξω [τον δράκο], τον βάζει στη χρυσή άμαξα και τον πήγε εκεί που

είχαν πει.

Ο Δεκατρής – Ο Έξυπνος Ήρωας

Το παραμύθι αυτό αποτελεί ένα απόσπασμα από όλα τα κατορθώματα του θρυλικού Δεκατρή.

 Ο Δεκατρής λεγόταν είτε ως ένα μεγάλο παραμύθι, είτε σε μικρές αυτόνομες

συνέχειες, στις οποίες ο μικρούλης ήρωας καταφέρνει να ξεγελάσει κάποιον μεγάλο

και δυνατό αντίπαλο. Οι ιστορίες του θυμίζουν τον Κοντορεβυθούλη και τον

Παπουτσωμένο Γάτο. Ο κεντρικός ήρωας εδώ, δεν είναι γενναίος ή δυνατός. Αντίθετα

είναι μικροκαμωμένος και ασήμαντος – τόσο ασήμαντος που δεν έχει καν ένα

κανονικό όνομα . Το δυνατό του σημείο είναι η εξυπνάδα και η τόλμη. Προφανώς, σε

μία κοινωνία στην οποία η δύναμη ήταν απαραίτητη για τις δουλειές, ένας

μικρόσωμος άντρας ήταν πολύ εύκολο να βρεθεί στο περιθώριο. Επομένως, ο

Δεκατρής ήταν η ηρωική μορφή που αποδείκνυε ότι υπάρχουν αρετές που μετράνε

περισσότερο απ’ τη δύναμη. Μάλιστα, το μικρό του μέγεθος είναι σύμμαχος στις

κατεργαριές καθώς του επιτρέπει να τρυπώνει και να κρύβεται από την απειλητική,

ανδροπρεπή φιγούρα του μεγαλόσωμου δράκου. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο δράκος

δεν είναι η ιπτάμενη δεινοσαυροειδής φιγούρα που έχει επικρατήσει να θεωρείται

σήμερα. Στην πραγματικότητα, όταν λέγονταν ακόμα για διασκέδαση αυτά τα

παραμύθια στη Στενή, οι παραμυθάδες δεν ήξεραν καν γι’ αυτό το είδος δράκου. Ο

δράκος εδώ είναι ένα είδος ανθρωπόμορφου γίγαντα, που μερικές φορές έχει μαγικές

ικανότητες, βγάζει φωτιά απ’ το στόμα και είναι λάτρης του ανθρώπινου κρέατος.

Πολλές φορές σε παραμύθια, τον συναντάμε να απαγγέλει την αγαπημένη του φράση:

«Μμμμ! Ανθρώπινο κρέας μου μυρίζει!» Η υπόσταση του δράκου εδώ είναι

πρωτόγονη, και εμπνέει ένα συναίσθημα αρχέγονου τρόμου, εφ’ όσον υπάρχει η

υπόνοια κανιβαλισμού στο πρόσωπό του. Στα παραμύθια συνήθως δεν τον βλέπουμε

·         εν δράσει. Όμως η ικανότητά του να μυρίζει το ανθρώπινο κρέας, καθιστά τον δράκο

ον του ζωικού βασιλείου και τοποθετεί τον άνθρωπο σε χαμηλότερα στάδια της

τροφικής αλυσίδας. Και τα δύο μειώνουν την εξυψωμένη, ευφυή φύση του ανθρώπου.

Ο δράκος είναι το αρσενικό που χρησιμοποιεί τη δύναμή του ως μέσο τρομοκρατίας

για τους πιο αδύναμους. Είναι λαίμαργος, άπληστος, απολίτιστος και αντιπροσωπεύει

τα ζωώδη ένστικτα. Είναι ενδιαφέρον ότι σε πολλές μυθολογίες, οι γίγαντες

πρεσβεύουν τις προτόγονες δυνάμεις του χάους και της στειρότητας . Τη χειραγώγηση

του ανθρώπου από τις δυνάμεις του χάους έρχεται να σταματήσει ο πολιτισμένος,

τετραπέρατος Δεκατρής, που χρησιμοποιεί την ευφυΐα ενάντια στα πρωτόγονα

ένστικτα και τα καταφέρνει πάντα να μας βγάζει ασπροπρόσωπους