Κύκλος λατρευτικός, εορταστικός, ψυχαγωγικός και ανατασιακός ο των δώδεκα ημερών που ξεκινά στις 25 Δεκεμβρίου και κλείνει στις 6 Ιανουαρίου. Κύκλος χαράς, προσμονής κι ελπίδας.
Κύκλος νοσταλγικός και συγκινησιακός για εμάς τους μεγαλυτέρους. Κύκλος επιστροφής στα μικράταμας με τα κάλαντα, τις μεθυστικές μυρωδιές του λιβανιού, των γλυκισμάτων, των κρεατικών. Κύκλος επιστροφής: στον εθνικό εκκλησιασμό των Χριστουγέννων, στο πρωινό πρωτοτραπέζι της ημέρας με τα άφθονα κρεατοεδέσματα (μπριζόλες, λουκάνικα, πηχτή, παστό, ματιές – μπουμπάρι, προσφορά της θυσίας του οικόσιτου χοίρου που έπεσε – γρυλίζοντας δυο μέρες πριν στο βωμό της Παράδοσης) αλλά και στα σπιτικά γλυκίσματα των ημερών (μελομακάρονα, μπακλαβάδες, κουραμπιέδες), στο χριστόψωμο και τη Βασιλόπιτα με τα τυχερά βρεσίδια στο ποδαρικό της Πρωτοχρονιάς, στα κάλαντα τα «ευφρόσυνα» , τον καθαγιασμό των υδάτων, στην εορτινή ατμόσφαιρα του ζεστού σπιτικού, στον τρόμο για την κακοποιό δράση των ξωτικών του Δωδεκαημέρου – των Καλικαντζάρων, στην εξιλεωτική (τέλος) για όλους μας εκδίωξή τους την τελευταία ημέρα του κύκλου από την αγιαστούρα του Ιερέα…. Είναι ένας κύκλος πολυσχιδής με πορεία ζωής αιώνων. Γι’ αυτόν, λοιπόν, τον κύκλο θα επιχειρήσουμε τώρα μια περιδιάβαση ιστορικολαογραφική, ερανιζόμενοι – κυρίως – χωρία γνωστών και καταξιωμένων πνευματικών ανθρώπων του ελλαδικού χώρου. Πρώτος σταθμός το σύγγραμμα ″Ήθη, έθιμα και …άλλα″ του σεβαστού αρχιμανδρίτη πατέρα Τιμόθεου Κιλίφη, από το οποίο μεταγράφουμε: «Ακροθιγώς, λοιπόν, λέω ότι η γιορτή της Γέννησης του Χριστού (25 Δεκεμβρίου, τότε που αυξάνεται το φώς του ήλιου) , σημαίνει την αναγέννηση του κόσμου, κάτω από το φως της Τρισήλιας θεότητας. Τοποθετήθηκε τότε, μάλιστα, για να εκτοπίσει τις ειδωλολατρικές, οργιαστικές τελετές του ήλιου, που γίνονται σ’ όλη σχεδόν την ρωμαϊκή αυτοκρατορία την ημερομηνία αυτή. ( Ο Χριστός, μας λέει ο πατέρας Τιμόθεος, γεννήθηκε την άνοιξη…) Η γιορτή της Βάπτισης του Χριστού σημαίνει την αναβάπτιση του κόσμου μέσα στα απέραντα μυστήρια της εκκλησίας. (Μέχρι τον 4ο αιώνα εορτάζονταν μαζί η Γέννηση και η Βάπτιση, στις 6 Ιανουαρίου). Η Πρωτοχρονιά με την εορτή της «Περιτομής» του Χριστού και την εορτή του Αγίου Βασιλείου, σημαίνει την προσδοκία και την τομή μέσα στο χρόνο και το χώρο μιας καινούργιας ζωής προς το καλύτερο ….. και προς το ά-χρονο, το άπειρο. Το δέντρο [αυτό που σήμερα αποκαλούμε Χριστουγεννιάτικο και που εισήχθη το 1840 περίπου εκ Βαυαρίας] υπήρχε ως σύμβολο σ’ όλο τον αρχαίο, πολιτισμένο κόσμο (…) Μάλιστα, στόλιζαν αειθαλή δέντρα με αναμμένα «κεράκια» στις 25 Δεκεμβρίου, που γιόρταζαν τη γιορτή του θεού Ήλιου (του Μϊθρα), καθώς την ημέρα αυτή του χειμερινού ηλιοστασίου ο ήλιος «γυρίζει» πάλι προς τη γη. (Σ.Σ. Είναι μια από τις ″Τροπές″ του ήλιου). Το ″Ψωμί του Χριστού″, τώρα το έφτιαχνε η νοικοκυρά την παραμονή των Χριστουγέννων με ειδική ευλάβεια και μαγιά από ξερό
Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
Κύκλος νοσταλγικός και συγκινησιακός για εμάς τους μεγαλυτέρους. Κύκλος επιστροφής στα μικράταμας με τα κάλαντα, τις μεθυστικές μυρωδιές του λιβανιού, των γλυκισμάτων, των κρεατικών. Κύκλος επιστροφής: στον εθνικό εκκλησιασμό των Χριστουγέννων, στο πρωινό πρωτοτραπέζι της ημέρας με τα άφθονα κρεατοεδέσματα (μπριζόλες, λουκάνικα, πηχτή, παστό, ματιές – μπουμπάρι, προσφορά της θυσίας του οικόσιτου χοίρου που έπεσε – γρυλίζοντας δυο μέρες πριν στο βωμό της Παράδοσης) αλλά και στα σπιτικά γλυκίσματα των ημερών (μελομακάρονα, μπακλαβάδες, κουραμπιέδες), στο χριστόψωμο και τη Βασιλόπιτα με τα τυχερά βρεσίδια στο ποδαρικό της Πρωτοχρονιάς, στα κάλαντα τα «ευφρόσυνα» , τον καθαγιασμό των υδάτων, στην εορτινή ατμόσφαιρα του ζεστού σπιτικού, στον τρόμο για την κακοποιό δράση των ξωτικών του Δωδεκαημέρου – των Καλικαντζάρων, στην εξιλεωτική (τέλος) για όλους μας εκδίωξή τους την τελευταία ημέρα του κύκλου από την αγιαστούρα του Ιερέα…. Είναι ένας κύκλος πολυσχιδής με πορεία ζωής αιώνων. Γι’ αυτόν, λοιπόν, τον κύκλο θα επιχειρήσουμε τώρα μια περιδιάβαση ιστορικολαογραφική, ερανιζόμενοι – κυρίως – χωρία γνωστών και καταξιωμένων πνευματικών ανθρώπων του ελλαδικού χώρου. Πρώτος σταθμός το σύγγραμμα ″Ήθη, έθιμα και …άλλα″ του σεβαστού αρχιμανδρίτη πατέρα Τιμόθεου Κιλίφη, από το οποίο μεταγράφουμε: «Ακροθιγώς, λοιπόν, λέω ότι η γιορτή της Γέννησης του Χριστού (25 Δεκεμβρίου, τότε που αυξάνεται το φώς του ήλιου) , σημαίνει την αναγέννηση του κόσμου, κάτω από το φως της Τρισήλιας θεότητας. Τοποθετήθηκε τότε, μάλιστα, για να εκτοπίσει τις ειδωλολατρικές, οργιαστικές τελετές του ήλιου, που γίνονται σ’ όλη σχεδόν την ρωμαϊκή αυτοκρατορία την ημερομηνία αυτή. ( Ο Χριστός, μας λέει ο πατέρας Τιμόθεος, γεννήθηκε την άνοιξη…) Η γιορτή της Βάπτισης του Χριστού σημαίνει την αναβάπτιση του κόσμου μέσα στα απέραντα μυστήρια της εκκλησίας. (Μέχρι τον 4ο αιώνα εορτάζονταν μαζί η Γέννηση και η Βάπτιση, στις 6 Ιανουαρίου). Η Πρωτοχρονιά με την εορτή της «Περιτομής» του Χριστού και την εορτή του Αγίου Βασιλείου, σημαίνει την προσδοκία και την τομή μέσα στο χρόνο και το χώρο μιας καινούργιας ζωής προς το καλύτερο ….. και προς το ά-χρονο, το άπειρο. Το δέντρο [αυτό που σήμερα αποκαλούμε Χριστουγεννιάτικο και που εισήχθη το 1840 περίπου εκ Βαυαρίας] υπήρχε ως σύμβολο σ’ όλο τον αρχαίο, πολιτισμένο κόσμο (…) Μάλιστα, στόλιζαν αειθαλή δέντρα με αναμμένα «κεράκια» στις 25 Δεκεμβρίου, που γιόρταζαν τη γιορτή του θεού Ήλιου (του Μϊθρα), καθώς την ημέρα αυτή του χειμερινού ηλιοστασίου ο ήλιος «γυρίζει» πάλι προς τη γη. (Σ.Σ. Είναι μια από τις ″Τροπές″ του ήλιου). Το ″Ψωμί του Χριστού″, τώρα το έφτιαχνε η νοικοκυρά την παραμονή των Χριστουγέννων με ειδική ευλάβεια και μαγιά από ξερό
Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.