Κείμενο:Κυριαζακου Παναγιώτα
Ξέρατε ότι μέχρι το 1800, ήταν αγρότες το 95% του παγκόσμιου πληθυσμού;
Με την έλευση της βιομηχανικής επανάστασης, το ποσοστό αυτό μειώθηκε ραγδαία στις βιομηχανικές χώρες. Έφτασε το 50% στην Αγγλία του 1850.
Σε άλλα μέρη του κόσμου όμως, όπως και στη χώρα μας, παρέμεινε κοντά στο 95% μέχρι και τον 20ο αιώνα.
Σήμερα το ποσοστό του πληθυσμού που ασχολείται με τον αγροτικό τομέα είναι γύρω στο 20% παγκοσμίως, ενώ στις ανεπτυγμένες και πιο βιομηχανοποιημένες χώρες φτάνει κάτω από το 10%.
Τί σημαίνει πρακτικά αυτό;
Ότι μέχρι το 1800, κι αργότερα, ο κάθε άνθρωπος παρήγαγε σχεδόν την τροφή του. Εκτός του ότι η τεχνολογική ανάπτυξη επέτρεψε στον κάθε αγρότη να παράγει τροφή για περισσότερα άτομα, μείωσε επίσης και το κόστος της τροφής αυτής. Για σκεφτείτε, μέχρι την βιομηχανική επανάσταση, οι άνθρωποι δούλευαν σκληρά στα χωράφια όλη τη μέρα και η πληρωμή τους ήταν μόνο η τροφή τους! Υψηλής ποιότητας τροφή, νοστιμότατη, αλλά με πολύ υψηλό κόστος. Το σύνολο του μισθού. (Και με περιορισμένη δυνατότητα πολλές φορές για κατανάλωση τροφών υψηλής βιολογικής αξίας, όπως το κρέας, σε φτωχότερους πληθυσμούς).
Αντίθετα, μετά την βιομηχανική επανάσταση, που ο κάθε αγρότης παρήγαγε τροφή για περισσότερα άτομα, αφού κρατούσε την τροφή του, την υπόλοιπη την εμπορεύονταν και την αντάλλασσε με προϊόντα και υπηρεσίες.
Προϊόντα και υπηρεσίες που παρήγαγαν και προσέφεραν πια, οι άνθρωποι που "απελευθερώθηκαν" από την αγροτική εργασία και απασχολούνταν σε επαγγέλματα που μέχρι τότε δεν υπήρχαν. Η εξασφάλιση της τροφής μας, δεν είναι επομένως πια η πρώτη, ή τουλάχιστον, δεν είναι η μόνη μας προτεραιότητα.
Ακόμα, σημαίνει πρακτικά επίσης, ότι οι άνθρωποι πλέον κατοικούσαν μακριά από τον τόπο όπου παράγονταν η τροφή και δεν εμπλέκονταν στην παραγωγή της, για πρώτη φορά στην ιστορία. Αυτό απαιτούσε μια αλυσίδα διαχείρισης, μεταφοράς, αποθήκευσης, συντήρησης και εμπορίας των τροφίμων. Και εκεί ακριβώς γεννήθηκε η ανάγκη της επεξεργασίας των τροφίμων, ώστε να συντηρούνται για περισσότερο χρόνο, να αποθηκεύονται πιο εύκολα ώστε να διευκολύνεται το εμπόριο και να είναι πιο ελκυστικά από τους καταναλωτές ώστε να υπερνικούν τον ανταγωνισμό.
Η διατροφή του ανθρώπου ήταν πλέον πολύ διαφορετική από αυτή που ήταν τις τελευταίες δέκα χιλιάδες χρόνια, από την αρχή της γεωργικής επανάστασης έως την αρχή της βιομηχανικής, δηλαδή. Και για άλλη μια φορά, πιο υποβαθμισμένη θρεπτικά. Και λέω για άλλη μια φορά, επειδή και η γεωργική επανάσταση υποβάθμισε θρεπτικά την διατροφή του ανθρώπου σε σχέση με τη διατροφή των κυνηγών / τροφοσυλλεκτών.
Πολλοί από εμάς, αν θυμόμαστε διηγήσεις των γιαγιάδων μας, έχουμε μια εικόνα για την εποχή που τα αγροτικά νοικοκυριά είχαν σχεδόν αυτάρκεια σε είδη διατροφής και οι εμπορικές συναλλαγές στα χωριά, περιορίζονταν στην ανταλλαγή λίγων αυγών με βελόνες πλεξίματος ή με λίγο φωτιστικό πετρέλαιο για την λάμπα.
Μπορείτε αν θέλετε να μοιραστείτε μαζί μας ότι γνωρίζετε και θυμάστε από αυτές τις διηγήσεις.
Κι όλοι μας ξέρουμε πλέον, ότι την πλειονότητα των τροφών που καταναλώνουμε σήμερα, δεν θα τις αναγνώριζε ως τροφές ή γιαγιά μας. Ξέρουμε ακόμη, πλέον, τις επιπτώσεις που έχει η κατανάλωση αυτών των τροφών, στον οργανισμό και την υγεία μας, κι ότι έχουν μεγάλο μερίδιο ευθύνης για τις περισσότερες χρόνιες νόσους.
Και τώρα, η γενιά μας, έχοντας πια όλη αυτή την εμπειρία και τη γνώση, όλες αυτές τις δυνατότητες που της παρέχει η σύγχρονη τεχνολογία, και οι επιστήμες που αναπτύχθηκαν από τους ανθρώπους, τους ανθρώπους που είχαν πλέον την δυνατότητα να ασχοληθούν με αυτές, καλείται να αποφασίσει για τον τρόπο που θα τρέφεται και θα καλλιεργεί στο μέλλον.
Αν το επιλέξουμε, μπορούμε να βρούμε μια ισορροπία ανάμεσα στο χαμηλότερο κόστος παραγωγής και σε ποιοτικά διατροφικά προϊόντα, που θα παράγονται με σεβασμό στο περιβάλλον.
Μόνο όμως αν ωριμάσουμε ως καταναλωτές και ως παραγωγοί.
Τί θα μας κάνει πιο ώριμους καταναλωτές;
Ώστε να έχουμε τις σωστές προτεραιότητες, να επιλέγουμε σοφά, να εκτιμούμε και να υποστηρίζουμε προϊόντα που αξίζουν, επενδύοντας στην υγεία μας; (Απέχουμε αρκετά από αυτό)
Εκπαίδευση; Ενημέρωση; Ευαισθητοποίηση;
Ο ρόλος μας, των διατροφολόγων μπορεί να είναι καταλυτικός εδώ, και οφείλουμε να αναλάβουμε την ευθύνη μας. Είναι όμως μεγάλο έργο που απαιτεί κεντρικές πολιτικές αποφάσεις.
Τί θα μας κάνει πιο ώριμους παραγωγούς;
Ώστε να επιλέγουμε τις σύγχρονες τεχνολογικές μεθόδους που μειώνουν το κόστος παραγωγής, χωρίς όμως ακραία υποβάθμιση του τελικού προϊόντος στον βωμό του κέρδους;
[Πχ :συγκομιδή με μηχανοκίνητο τρόπο, αντί για εργατικά χέρια, ή συστήματα που βοηθούν στη βέλτιστη διαχείριση των πόρων (νερού, ενέργειας) κλπ είναι προς τη σωστή κατεύθυνση.
Υπέρ εντατική καλλιέργεια με υβρίδια που αποδίδουν πολύ μεγάλη απόδοση ανά στρέμμα ίσως υποβαθμίζει το τελικό προϊόν, κλπ]
Ακόμα πιο δύσκολη η εξίσωση.
Θα παίξει ρόλο το τί απαιτούν οι καταναλωτές.
Ανάλογα με το πόσο εκπαιδεύτηκαν και ενημερώθηκαν, όπως είπαμε πιο πάνω.
Θα παίξει ρόλο η ερευνητική τεκμηρίωση των συνεπειών της κάθε μορφής παραγωγής στην υγεία.
Θα παίξει ρόλο η εκπαίδευση των αγροτών σε νέες τεχνολογίες.
Θα παίξει ρόλο η ανάπτυξη συνεταιριστικής κουλτούρας για να μπορούν να ανταπεξέλθουν οικονομικά στις απαραίτητες επενδύσεις.
Κι οπωσδήποτε είναι απαραίτητο να γίνουν πολλές αλλαγές στο σημερινό αγροτικό μοντέλο παραγωγής, να γίνει πιο ευέλικτο και προσαρμοσμένο στη σύγχρονη πραγματικότητα.
Τώρα θα μου πείτε : ας υπάρχουν αγρότες σε λίγα χρόνια, ας υπάρχει αγροτικός τομέας ώστε να πλησιάζουμε σε αυτάρκεια παραγωγής, και μετά μιλάμε για ωριμότητα και τεχνολογίες και βιώσιμες συνθήκες.
Ίσως όμως, η προϋπόθεση για να υπάρχουν όλα αυτά να είναι και οι σωστές βάσεις.
Το να ξέρουμε τί προϊόντα θέλουμε να παράγουμε, με ποιόν τρόπο θα το κάνουμε και σε ποιους θα
.
Σίγουρα, αυτό που απαιτείται από όλους μας, κεντρικό κράτος, καταναλωτές και παραγωγούς, είναι να επαναπροσδιορίσουμε ως προτεραιότητα την τροφή μας.
Να εκμεταλλευτούμε την υπάρχουσα πια γνώση, αναζητώντας την από έγκυρες πηγές, κι όχι από τυχαίους ινφλουενσερς.
Να εκτιμήσουμε και να υποστηρίξουμε ότι πραγματικά συμβάλλει σε μια καλύτερη υγεία και ταυτόχρονα σε ένα βιώσιμο μέλλον για εμάς και τα παιδιά μας.
* Ο πίνακας της φωτογραφίας, είναι ένας από τους πίνακες που εμπνεύστηκε ο Van Gogh από τα σιταροχώραφα και τους εργάτες της γης, γύρω από την Αρλ της νότιας Γαλλίας, στα τέλη της δεκαετίας του 1880 που ζούσε στην περιοχή εκείνη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.